Algemene beschouwingen 2014

Algemene beschouwingen 2014

 Capelle in de wereld

Voorzitter, we leven in een turbulente tijd: de wereld om ons heen bloedt uit duizend wonden. De conflicten en spanningen in de wereld lopen soms hoog op. Ik verwijs in dit verband naar het conflict in Oekraïne. De afgelopen zomer werden we ook in Nederland op een verschrikkelijke manier geconfronteerd met de gevolgen van dat conflict. Vandaag heeft een nationale herdenking plaatsgevonden van de slachtoffers van de vliegramp met de MH17. Ook onze Capelse gemeenschap werd getroffen door die vliegramp: een Capels echtpaar kwam hierbij om het leven. Een andere brandhaard ligt in het nabije Oosten: Syrië en Irak. Nederland sloot zich aan bij de internationale coalitie die de terreurgroep IS in Irak bestrijdt. De gewelddadigheden van deze groep en de gruwelijke beelden van onthoofdingen schokten de wereld. Verschillende gemeenten kwamen in het nieuws door het feit dat gewone burgers zich ontpopten tot IS-gangers. In Afrika vechten hulpverleners met man en macht tegen een verschrikkelijke ziekte die duizenden mensen reeds het leven heeft gekost.

De rust en vrede die wij in ons land nog mogen hebben, steekt schril af bij al die ellende. Vorige week was het de landelijke dankdag voor gewas en arbeid. Toen is in de kerken de Heere God gedankt dat wij in ons land in alle rust, vrede en welvaart mogen leven. Ons land behoort immers nog steeds tot één van de meest welvarende landen ter wereld. Hoewel de gevolgen van de inmiddels al een aantal jaren durende financiële en economische recessie ook in ons land duidelijk merkbaar zijn, zijn er soms ook tekenen zichtbaar van een (gematigde) economische groei. Ook op lokaal niveau blijft het besef van belang dat herstel en versterking van onze lokale economie en van de gemeentefinanciën voortdurende inspanning en hervormingen vergen. Dit is te meer van belang nu de gemeenten per 1 januari 2015 verantwoordelijk worden voor de zorg, de jeugdhulp en de participatiewet. Het college geeft in de aanbiedingsbrief aan de voorzichtige financiële koers te willen vasthouden en tegelijkertijd het inhoudelijk programma onverkort te willen voortzetten. De SGP-fractie steunt het college in deze ambitie.

Collegevorming

Op dit punt aangekomen, voorzitter, willen we hier in alle openheid opmerken dat we als SGP-fractie graag meer steentjes zouden hebben bijgedragen aan de totstandkoming van dit inhoudelijke programma bij de collegevorming. De prijs voor de deelname aan het college, namelijk de verruiming van de zondagsopenstelling van winkels, was voor ons te hoog. Voor ons betekent dit een verloochening van de waarde en heilzaamheid van Gods geboden voor het overheidsbeleid. In het indringende debat dat we enkele maanden geleden met elkaar in deze raadszaal hebben gevoerd over de koopzondag, hebben we dit geprobeerd te verwoorden. Dit debat heeft mijn fractie en de achterban die wij vertegenwoordigen, diep geraakt. We hopen vurig dat raad en college op dit punt op hun schreden zullen terugkeren. Uit verschillende gemeenten komen signalen dat de koopzondag niet het gewenste resultaat heeft. Het zal ons niet verbazen als dat ook voor Capelle geldt (ik denk in dit verband aan het besluit van de Gamma in Capelle om op zondag de winkel te sluiten).

Polarisatie

Hoewel ons land zich kenmerkt door stabiliteit en rust, mogen we onze ogen niet sluiten voor de sluimerende onrust als gevolg van groeiende tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen. Eind vorige maand presenteerden het Sociaal Cultureel Planbureau en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid een rapport over groeiende sociaal-culturele tegenstellingen in onze Nederlandse samenleving, onder de titel "Gescheiden werelden". Dat rapport laat zien dat er een vrij grote sociale afstand bestaat tussen lager- en hogeropgeleiden. Dat komt ook naar voren in de verhouding tot de politiek: hogeropgeleiden hebben relatief veel vertrouwen in de politiek, bij de lageropgeleiden is dat vertrouwen beduidend minder. De columnist Bas Heijne wees er in de NRC van afgelopen zaterdag eveneens op dat we te maken hebben met een “groeiend wantrouwen tussen de klassen” en “met een diep gevoeld gebrek aan maatschappelijke coherentie”.

Decentralisatie

Dit soort signalen moeten ook voor ons reden zijn om alert te blijven. Polarisatie, in welke vorm dan ook, kan grote en ingrijpende gevolgen hebben. Het is een belangrijke taak van de overheid ervoor te zorgen "dat burgers een stil en gerust leven kunnen leiden". Een samenleving is er dan ook bij gebaat als groepen in onderlinge harmonie met elkaar kunnen samenleven. De ontwikkeling van tegenstellingen tussen burgers klemt te meer in een periode waarin de overheid allerlei zaken teruglegt bij de samenleving. Tijdens de verkiezingscampagne heeft de SGP benadrukt te hechten aan een slanke overheid en een vitale samenleving. De eigen verantwoordelijkheid van de burger is voor ons een belangrijk uitgangspunt. Het gaat erom dat voordat de burger een beroep doet op de overheid hij eerst gebruik maakt van de mogelijkheden die hem, zijn familie, en de maatschappelijke verbanden waarin hij functioneert, ter beschikking staan. Een voorwaarde daarbij is echter wel dat mensen in de samenleving ‘geworteld’ zijn. Polarisatietendensen kunnen daarvoor een obstakel zijn en er toe leiden dat een gemeenschap uiteenvalt in afzonderlijke groepen. Voor het welslagen van de decentralisatieoperatie is het daarom cruciaal dat mensen, gezinnen, families, groepen, kerken, maatschappelijke instellingen en verenigingen deelnemen aan de samenleving. Respect voor mensen met een andere opvatting is de sleutel voor een harmonieuze samenleving.

In een dergelijke samenleving zal naastenliefde in de praktijk wordt gebracht. Naastenliefde is het cement van de samenleving. Het betekent betrokkenheid op elkaar, geven om elkaar, zorgen voor elkaar en respecteren van elkaar. Daarbij past het Bijbelse beeld van de barmhartige Samaritaan. Deze gelijkenis van de barmhartige Samaritaan is door Jezus verteld als antwoord op de vraag: "wie is mijn naaste?" in verband met het gebod "Heb je naaste lief als jezelf". In die gelijkenis gaat het om de hulp aan een slachtoffer van een geweldsmisdrijf. Twee hooggeplaatste Joden (een priester en een Leviet) laten dit slachtoffer halfdood aan de kant van de weg liggen. Daarentegen biedt een Samaritaan (een destijds door de Joden geminacht volk) de helpende hand. Deze gelijkenis toont haarscherp aan dat naastenliefde aan iedereen moet worden bewezen, ongeacht of je de persoon mag of niet.

Tegelijkertijd benadrukt de SGP steeds dat de overheid het schild is voor de zwakken in onze samenleving die niet kunnen terugvallen op een sociaal netwerk. In dat opzicht krijgen de lokale overheden met ingang van 1 januari a.s. belangrijke taken overgeheveld. We staan aan de vooravond van een stelselwijziging die zijn weerga niet kent. Heel beeldend is dat door het Wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie tot uitdrukking gebracht met de woorden “van verzorgingsstaat naar verzorgingsstraat”.

Voorzitter, er is de afgelopen tijd al veel energie gestoken in de implementatie van deze decentralisaties, op ambtelijk niveau, door het college, ook in de samenwerking met andere gemeenten en op het niveau van de gemeenteraad. Wij willen daarvoor onze waardering uitspreken, in het bijzonder in de richting van het college en de ambtelijke organisatie. We hebben nog precies 51 dagen te gaan voordat deze betekenisvolle overheveling van taken van het Rijk naar de gemeenten plaatsvindt.

En misschien is het toch goed voorzitter, om in dat verband toch nog één belangrijke opmerking te maken. We moeten ons als gemeenteraad realiseren dat ondanks al onze goede intenties en inspanningen van het college, de ambtenaren en de uitvoerende organisaties, fouten zullen worden gemaakt. Dat is onvermijdelijk. En, gezien het feit dat het gaat om mensen, kunnen die fouten ernstige gevolgen hebben. Van belang is dan dat we die fouten niet aangrijpen om ons politiek te profileren, maar dat we in dergelijke situaties als raad en college betrokken en gezamenlijk opereren in het belang van alle betrokkenen. Laten we als raad juist in dat soort moeilijke situaties niet polariseren, maar samenwerken. Vertrouwen in elkaar en in het college is daarbij cruciaal. We moeten erop bedacht zijn dat ook de landelijke overheid zeer geïnteresseerd over onze schouders meekijkt en dit soort situaties aangrijpt om te komen met nadere regels om de beleidsruimte van de gemeenten in te perken. Kortom voorzitter, de SGP-fractie heeft alle vertrouwen in een goede start en zal de ontwikkelingen nauwgezet en betrokken volgen.

Wat ons betreft zullen ook andere gemeentelijke beleidsterreinen steeds meer moeten worden gericht op de participatiesamenleving. Eén van die terreinen is het subsidiebeleid. Daarom dienen wij een motie in met het verzoek aan het college om in de commissie Dienstverlening en Economie te verkennen op welke wijze de leefbaarheid, maatschappelijke participatie en informele maatschappelijke ondersteuning kunnen worden gestimuleerd en gefaciliteerd door middel van het gemeentelijk subsidiebeleid en op welke wijze dit kan worden verankerd in de subsidieverordening (motie social return).

Financieel beleid

Voorzitter, na deze meer algemene beschouwing enkele opmerkingen over het financiële beleid. De SGP-fractie is positief over deze begroting en stemt daar graag mee in. De begroting vertoont, ondanks alle bezuigingsmaatregelen van onszelf en van de rijksoverheid, een sluitend meerjarenperspectief. Tevens worden de in de vorige coalitieperiode doorgevoerde transformaties doorgezet. Wij zijn hierover uitermate tevreden en positief. Echter, zoals het college zelf in de aanbiedingsbrief bij de begroting beschrijft, bevat de begroting 2015 ook een aantal forse onzekerheden die vooral liggen op een drietal gebieden:

1. de ontwikkeling van het aantal uitkeringsgerechtigden; aangezien het hier voor de gemeente een ‘open-eind’ regeling betreft, kan dat, gelet op het huidige economische klimaat, gaan knellen;
   
   
2. de effecten van de drie decentralisaties; in de begroting is ervan uitgegaan dat de ontvangen bijdragen van het Rijk, (precies) voldoende zullen blijken te zijn voor de uitgaven die voor rekening van de gemeente komen. Daarvoor moeten er nog wel inkoopcontracten worden afgesloten met externe partijen, is het aantal Capellenaren dat gebruik van deze regelingen zal maken nog onzeker en zullen ook aanpassingen moeten worden doorgevoerd in de omvang, de aard en/of het soort hulpverlening dat wordt verleend. En dat alles met behoud van (en liever nog verbetering van) de kwaliteit van de zorg – en hulpverlening, voorwaar geen sinecure!
   
   
3. de ontwikkelingen ten aanzien van het werkbedrijf Promen; daarbij staat in het bijzonder de vraag centraal welk aanbod van dienstverlening Promen aan Capelle kan doen om aanvullende werkplekken aan te bieden om de gemeente te helpen met het realiseren van de doelstellingen onder de Participatiewet en tevens aanvullende opbrengsten voor haar eigen bedrijf te kunnen genereren.

Tegen de achtergrond van deze ontwikkelingen dient de SGP met de CU en het CDA een motie in waarin aandacht wordt gevraagd voor de beheersing van de schuldpositie van de gemeente. Op dit moment is er nog geen reden tot zorg of ongerustheid, maar wij zouden wel meer inzicht willen hebben in de ontwikkeling van de financiering van onze gemeente. Daarom vragen wij het college in een motie om in 2015 een discussiedocument op te stellen waarin de verwachte ontwikkelingen van de schuldquote, de solvabiliteitsratio en het EMU-saldo voor de komende tien jaren wordt geschetst en dit te bespreken in een themabijeenkomst. Tevens verzoeken wij in de Programmabegroting 2016 in de paragraaf Financiering uitgebreider op de financiering in te gaan.

Een tweede motie die samenhangt met het financieel beleid, is de motie transitie buitenonderhoud basisscholen. Het gaat hier om het buitenonderhoud van de schoolgebouwen voor primair onderwijs, een taak die nu nog door de gemeente wordt uitgevoerd, maar die vanaf 1 januari a.s. weer bij het Rijk komt te liggen. Omdat wij belang hechten aan de kwaliteit van het onderwijs vragen willen wij graag dat de basisscholen goed verzorgd op 1 januari met een ‘pot’ voor onderhoud van start gaan.

Ruimtelijk beleid

Voorzitter, ook de ruimtelijke ontwikkeling van onze gemeente vraagt aandacht. Nu de economie af en toe een voorzichtig herstel laat zien, zullen private partijen mogelijk weer interesse gaan tonen om te investeren in nieuwbouw. Dat betekent dat de gemeente klaar moet staan. We hopen dat in goed en open overleg met de raad snel tot aansprekende en kaderstellende gebiedsvisies kan worden gekomen. Dan is er ook een onderlegger om te komen tot een zinvolle aanwending van de reserve herstructurering waarmee we gemeenschapsgeld gebruiken om private investeringen los te weken en de kwaliteit van de stad te vergroten. Graag horen we welke planning de wethouder hierbij voor ogen staat.

Havensteder verkoopt veel van haar woningen. Dat betekent nogal wat. Het is lang geleden dat we als raad met de corporatie hebben gesproken. We zouden dat op korte termijn zeker weer eens moeten doen. Het is van wezenlijk belang dat we met Havensteder snel komen tot concrete plannen hoe we om willen gaan met verouderde complexen en dat we onze ambities afstemmen, zeker als corporatiewoningen privaat eigendom worden. Daarbij moeten we maximaal de creativiteit van de markt aanboren. Rondom de Hoven fase II is het naar onze smaak al veel te lang stil.

Duurzaamheid

In meer algemene zin zou de SGP vanuit de christelijke notie van rentmeesterschap ook aandacht willen vragen voor de duurzaamheid. Dat houdt onder andere in dat de mogelijkheden worden verkend en waar mogelijk gerealiseerd om te komen tot energiebesparing, hergebruik van grondstoffen, zodat producten recyclebaar zijn en afval als grondstof dient. Bij het werkbezoek aan de gemeente Venlo hebben we op dat punt mooie voorbeelden gezien van de Cradle to Cradle-principes. Tegen deze achtergrond bepleit de SGP dat Capelle zich verder ontwikkelt tot een klimaatbestendige stad. Aangezien het nieuwe milieubeleidsplan 2015-2018 binnenkort zou moeten worden besproken in de commissie en raad zou de SGP graag van het college horen op welke termijn we het conceptmilieubeleidsplan kunnen verwachten en of de verduurzaming van onze gemeente een speerpunt binnen dat plan is.

Slot

Voorzitter, ik rond af. We staan het komende jaar voor belangrijke opgaven. Hieraan is voortvarend gewerkt door het college en de ambtelijke organisatie. Maar, voorzitter, deze opgaven kunnen we als gemeente niet alleen aan. Daarbij hebben we ook de Capelse burgers bij nodig. Cruciaal is in dit verband tevens de inzet van de vele Capelse vrijwilligers en mantelzorgers. De SGP fractie wenst een ieder in zijn rol en positie veel wijsheid, kracht en Gods onmisbare zegen toe.