Toespraak bij afscheid burgemeester Joke van Doorne

Toespraak bij afscheid burgemeester Joke van Doorne

Geachte burgemeester,

geachte heer Ter Veer, leden van de raad, familie en vrienden van mevrouw Van
Doorne, en alle andere genodigden. Van harte welkom in de raadzaal van de
gemeente Capelle aan den IJssel. Deze buitengewone raadsvergadering staat in het
teken van het afscheid van onze burgemeester, Joke van Doorne. Namens de
gemeenteraad zou ik onze scheidende burgemeester graag willen toespreken.

Burgemeester, of informeler Joke.

Het is wel een bijzonder moment als je nu, na ruim elf jaar, de hamer hebt
neergelegd. Het eerste wat bij mij bovenkwam, was dat je nu weer met het probleem
zit opgezadeld dat je je levenlang (met uitzondering van die elf jaar) heeft
achtervolgd, namelijk wat je in alle officiële stukken moet invullen bij je beroep. Aan
het einde van je installatierede gaf je aan dat het burgemeesterschap voor dat
probleem een oplossing bood. Je studeerde zo lang dat het student-zijn op een
beroep ging lijken; als niet afgestudeerde kon je moeilijk “pedagoog” als beroep
invullen; in de periode van het moederschap wisselden trots en schaamte over het
alleen maar huisvrouw zijn zich constant af. Ook de daarop volgende locale
bezigheden in de locale politiek pasten naar jouw mening nauwelijks onder enig
beroepsbegrip in bijvoorbeeld een notariële akte. Daarom heb je voor het
burgemeesterschap in alle documenten gefigureerd als “particuliere”. Ik vrees dat je
hiervan opnieuw gebruik moet gaan maken, want op jouw leeftijd wil je toch nog niet
als oud-burgemeester door het leven gaan.

Toen je elf jaar geleden in Capelle begon, waren de verwachtingen hoog gespannen.
Je had op de vertrouwenscommissie wel een bijzonder goede indruk gemaakt. Ik heb
horen vertellen dat je je eerste cadeautje van de raad al hebt gekregen vóór je
burgemeester werd. Naar verluid heeft de vertrouwenscommissie je bij het gesprek –
waarbij de temperatuur nogal opliep – getrakteerd op een ijsje. De voorzitter van de
vertrouwenscommissie, de heer Goudriaan, merkte bij je installatie op dat de raad
niet zo’n gemakkelijke profielschets had opgesteld. Ze hadden toen nog niet zo’n
mooi circulaire met bestuursstijlen van het ministerie van BZK. Vervolgens herhaalde
hij nog eens wat de raad van de nieuwe burgemeester verwachtte: ”Een goed
voorzitter, intern en extern, kort en krachtig, duidelijk, spontaan, hartelijk, echt
meelevend en geëngageerd.

Zelf bleef je hieronder vrij laconiek. Eerlijk antwoordde je tijdens het gesprek met de
vertrouwenscommissie – en later ook bij de installatie als burgemeester – dat je
Capelle eigenlijk niks vond, geen vlees en geen vis. Je illustreerde dat vervolgens
met een velletje wit papier van een toverblok. Als je ernaar kijkt zie je niks. Het lijkt
een leeg velletje, maar als je er met potlood op krast, blijkt er een tekening in
verscholen te zijn. In je column in de IJsselpost van vandaag meldt je dat je voor het
schetsen van een beeld van Capelle inmiddels meerdere potloden en meerdere
vellen papier nodig hebt.

Het beeld van Capelle heb je de afgelopen jaren zelf ingekleurd. Maar ook de
Capellenaren hebben een duidelijk beeld van hun burgemeester. Ik ben ervan
overtuigd dat de Capellenaren burgemeester Van Doorne kwalificeren als een
“mensen-mens”. Voor alle duidelijkheid: dat begrip is afgelopen maandagavond in

onze gemeenteraad toegevoegd aan ons gemeentelijk vocabulaire, ter
onderscheiding van “zaken-mens”.

Misschien mag ik een paar illustraties geven van de wijze waarop de Capellenaar
naar burgemeester Van Doorne kijkt. En dan moet ik echt volstaan met een paar
krassen, of deftiger een houtkoolschets.

Joke, je staat bekend als een echte burgermoeder. De afgelopen jaren heb je in het
bijzonder een hechte band opgebouwd met de oudste bewoners van onze
gemeente. Ondanks de toenemende vergrijzing, die ertoe leidt dat ook deze groep
mensen in omvang toeneemt, ken je al deze mensen persoonlijk en geniet je van de
jaarlijkse bezoeken tijdens hun verjaardag. Jullie gaan elkaar echt missen.

Ook je inzet en betrokkenheid bij diverse particuliere activiteiten ten behoeve van het
Capelse belang mogen niet onvermeld blijven. En dan in het bijzonder projecten voor
zwakken en hulpbehoevenden. Een sprekend voorbeeld hiervan is je onvermoeide
inzet voor de vestiging van het kinderhospice Pallieterburght in Capelle.
Ook het leggen en onderhouden van sociale verbindingen tussen de Capellenaren
behoort tot jouw bijzondere zorg. Het gaat dan zowel om verbindingen tussen
'autochtone' Capellenaren, als tussen Capellenaren en andere nationaliteiten. Aan
het leggen van die verbindingen lever je zelf een actieve bijdrage, bijvoorbeeld
tijdens de naturalisaties van de nieuwe Nederlanders. In de toespraken die je houdt
tijdens die bijeenkomsten benadruk je met aansprekende voorbeelden de rechten en
plichten die aan het Nederlanderschap zijn verbonden. En bij die inburgeringsbijeenkomsten betrek je ook de basisscholen in Capelle, die daarbij ons volkslied ten gehore brengen. Een prachtige mix.

Nu we het toch over mix hebben, een ander geslaagd project dat in dit verband
aandacht verdient en waaraan de naam van burgemeester Van Doorne is
verbonden, is de tafelmix. In november 2004 ging je in gesprek met verschillende
bevolkingsgroepen uit de Capelse samenleving. Veel inwoners hadden de behoefte
met elkaar van gedachten te wisselen over de moord op filmmaker Theo van Gogh.
De Capelse dialoog was een succes niet alleen vanwege de grote opkomst, maar
ook vanwege de aansprekende onderwerpen.

Je toespraken bij de Nieuwjaarsreceptie, bij Koninginnedag en bij de
dodenherdenking kenmerken zich eveneens door de aandacht voor de verhouding
tussen burgers en groepen burgers onderling. De terugkerende boodschap was dan
ook: fatsoen moet je doen. En dan zit het vaak in kleine dingen, zoals het elkaar
groeten en het opsteken van de hand bij het oversteken van een zebra aan degene
die voorrang verleent.

Toch heb ik het meest significante voorbeeld van het zijn van een mensen-mens nog
niet genoemd. Want Joke, jij kent de Capellenaar, maar de Capellenaar kent jou ook.
De mooiste illustratie daarvan werd geleverd bij de kassa van Blokker. In de rij voor
de kassa stonden de burgemeester van Capelle en de minister-president van
Nederland. Capellenaren bleken mevrouw Van Doorne te kennen en Balkenende
niet. Overtuigend bewijs zou ik zeggen.

In de afgelopen elf jaar is er nogal wat gezegd over het ambt van burgemeester. Bij
je aantreden speelde de discussie reeds over de gekozen burgemeester. Tot nu toe
zijn alle voorstellen tot wijziging van de Grondwet of de Gemeentewet op niets
uitgelopen. Maar je weet nooit. Ondertussen is het aantal taken en bevoegdheden
toegenomen. Denk bijvoorbeeld aan de sluiting van drugspanden, bestuurlijke
ophouding, cameratoezicht op openbare plaatsen en het aanwijzen van
veiligheidsrisicogebieden in het kader van preventief fouilleren. Sinds begin dit jaar
beschikt de burgemeester ook over de bevoegdheid om plegers van huiselijk geweld
tijdelijk uit hun huis te plaatsen. Ook wordt overwogen de burgemeester een taak te
geven bij de opvoedingsondersteuning. Kortom, het ambt van burgemeester is
geëvolueerd. Het ambt wordt binnenkort ook als politiek ambt ondergebracht in de
Algemene Pensioenwet politieke ambtsdragers. Tegelijkertijd "politiseert" het ambt,
juist ook door het toenemend aantal bevoegdheden in de meer politieke sfeer.
Daarmee wordt de uitoefening van de bevoegdheden van de burgemeester
onderhevig aan politieke risico's. Het is vanmiddag niet de gelegenheid om daarop
verder door te gaan.

Joke, als burgemeester heb je een duidelijk stempel gezet op de openbare orde en
veiligheidstaken. De samenwerking met politie en brandweer verliep uitstekend. In
september dit jaar waren we getuige van de waardering die door de brandweer tot
uitdrukking werd gebracht door de onthulling van het Joke van Doorneplein vóór de
brandweerkazerne.

Ook werd in jouw ambtsperiode de dualisering ingevoerd. De scheiding van raad en
college met de burgemeester in een spagaat. Maar ook de dualiseringsoperatie heb
je vrij nuchter opgevat. Van het sturen van de raad op hoofdlijnen had en heb je geen
grootse ideeën. In correspondentie met één van de raadsleden merkte je fijntjes op:
"Ja, de Raad wordt geacht op hoofdlijnen te sturen, maar de definitie van hoofdlijn is
net stopverf: ieder gaatje kan er mee dicht, n.l. wat de Raad belangrijk vindt is een
hoofdlijn."

Ja die gemeenteraad, dat is wel een punt apart. Dat college laat zich moeilijk sturen.
De afzonderlijke raadsleden zijn stuk voor stuk aimabele mensen met politieke
ambitie, maar als college niet altijd op zijn taken berekend. Ho, ho, zou Joke nu
zeggen. Dat kan je niet zeggen. Een jaar na je aantreden schijn je nogal fel
gereageerd te hebben op het hekelen van de Capelse politiek. Toen het illustere duo
Thomasvaer en Pieternel tijdens de traditionele nieuwjaarsreceptie van de VVD de
Capelse politiek over de hekel haalden, heb je als kersverse burgemeester in vrij felle
bewoordingen duidelijk gemaakt dat dat niet door de beugel kon. Grappen maken
vond je prima, maar dan wel relativerend en niet zo hard op de persoon gespeeld.
Een aantal jaren later heb je zelf die relativering duidelijk laten blijken, maar tevens
wel erg op de persoon gespeeld. Bij het afscheid van de vorige raad werden alle
raadsleden namelijk aangeduid als dieren. En naar ik heb begrepen heeft dat bij
sommige bijna traumatische ervaringen opgeleverd.
Een gemeenteraad als dierentuin. Ik wist wel dat de Eerste Kamer de dierentuin van
de koning werd genoemd, maar de gemeenteraad van Capelle als dierentuin van de
burgemeester…. dat gaat toch wel heel ver.

Joke, ik zou nog wel even door kunnen gaan en in kunnen gaan op jouw voorliefde
voor retraites in de omgeving van winkels. Dan kon je tijdens de pauzes op jacht gaan naar tassen. Je schijnt er heel veel te hebben in alle soorten en maten. Zelfs
ben je gesignaleerd met een tas in de vorm van een gieter. Ik moet echter, gelet op
de tijd, gaan afronden. Maar dat wil ik niet doen dan nadat ik eerst nog even ben
ingegaan op jouw traditionele element in afscheidsspeeches, namelijk hoeveel
collegeleden, etc. iemand heeft versleten…

Daarom heb ik het volgende overzicht gemaakt:

73 raadsleden meegemaakt uit respectievelijk 7, 9 en 11 fracties in de verschillende
perioden

van Van den Akker via Baart, Beugeling, Binnendijk, Breedveld, Brouwer, De Bruin,
Van Buren, Cachet, Camijn-van Kuler, Van Cappelle-Konijnenberg, Derksen,
Doodkorte, Van Duin, Eerhart, Van den Eijnden, Erkelens, Faassen, Gijbels,
Goudriaan, Grauss, Groenendijk, Hagman, Harmsen-Spruijt, Harmsen, Hart, Van
Harten, Hartnagel, Heuvelsland, Hoffman-Winkels, De Hoog-Paling, Van Houten,
Jacobs, De Jong, Keuzenkamp, Van der Klauw, Kottenhagen-Edzes, Kroos-van der
Meij, Lange, De Lange, Van der Linden, Loozen-Meulendijk, Meuldijk, Monteiro
Lima, Mourik, Van Mourik, Mulder P.S., Mulder W, Oster, Den Outer, Pengel, Ponte,
Santman, Saritas, Schaatsbergen, Van Schaik, Sivas, Smit, Stolk, Tammel, Thuis,
Van Veenen, Verhart-Leentvaar, Verweijen-Steenaart, Van Vliet, Vos, Weggeman,
Van der Wijngaard, Van Wijngaarden, Willemsteijn, Wilson tot Van Zwienen.

73 raadsleden over 3 perioden geeft aan dat er en grote mate van verschuiving
plaats heeft gevonden. Leefbaar van 0 naar 8 in 2002 is daar het meest in het oog
springende feit van.

2 griffiers: van De Beer naar De Mik

16 wethouders
van Binnendijk, Tammel, Oster, Kroos-van der Meij, Van den Eijnden, Van den
Akker, Moerkerke, De Jong, De Bruin, Keuzenkamp, Ponte, Jaliens, Jacobs, Van den
Heuvel en Eerdmans.

3 gemeentesecretarissen
van Heres via Meijer naar Kruijt

Joke, op 2 januari 2010 komt er een einde aan het Capelse burgemeesterschap.
Namens de raad wil ik je heel hartelijk bedanken voor alles wat je voor de gemeente
Capelle en voor de Capelse gemeenschap hebt gedaan en betekend. Je hebt ervoor
gekozen om weer terug te keren naar het Arnhemse. Ik wens je, samen met Erik, die
altijd als stille kracht op de achtergrond beschikbaar was, en met alle andere die je
lief zijn, nog veel goede en gezonde jaren toe.

Presentjes
Uiteraard krijg je de blauwe vaas van de Gemeente Capelle aan den IJssel. De vaas
die als eerbetoon wordt uitgereikt aan hen die grote verdienste voor Capelle hebben gehad. Echter deze vaas dient vandaag nog een ander doel en dat is basis zijn voor
een persoonlijk geschenk

Van ambtsketen naar ketting
Om de overgang van keten naar ketting te onderstrepen is gemeend een bijzondere
ketting te zoeken. Een ketting die recht doet aan de beleving van je als
burgemeester, maar die ook vorm geeft aan de beleving van een vervolg op het
burgemeesterschap en die, op momenten van overpeinzing van het verleden,
herinnert aan de Capelse situatie.

Het woord parels heeft meer dan één betekenis, parel in de betekenis van sieraad,
maar ook parel in de betekenis van iets moois waarop met genoegen en trots kan
worden teruggekeken. Die dubbele lading willen wij je meegeven.

Een parel in de kleur jade (ronde parel), symboliserend het groen van Arnhem waar
je vandaan kwam en nu naar terugkeert, maar ook het groen van Capelle waar je 11
jaar lang van hebt kunnen genieten, het Schollebos, het groen in de gemeente en het
groen van het slagenlandschap.

Een parel in de kleur beige (halfronde parel) symboliserend het zand van Arnhem en
de klei van Capelle.

Een parel in de kleur blauw (honingraat parel) symboliserend het water van de IJssel,
maar ook het water van de Rijn. Water dat stroomt, passeert langs een plaats.

Deze parels kunnen aaneen geregen worden aan een lint, elk vastgeknoopt op de
gewenste plek, in willekeurige volgorde of heel bewust bepaald, alleen, altijd
afgesloten met een sluitparel, een kleinood waarmee de cirkel rond gemaakt wordt.
Je kwam uit Arnhem en gaat naar Arnhem, je kwam zonder keten en je gaat zonder
keten, maar wel met een nieuwe ketting vol met herinneringen, parels uit een
Capelse periode.

Nu rest mij nog een laatste moment van formele aard, en hierbij richt ik mij tot de
raad, Dames en heren , leden van de raad, ik verzoek u als leden van de
gemeenteraad bij acclamatie in te stemmen met het voorstel om mevrouw J.J. van
Doorne, vanwege haar inzet in de uitoefening van het burgemeestersambt en de
wijze waarop zij zich op geheel eigen wijze verdienstelijk heeft gemaakt voor de
Gemeente Capelle aan den IJssel en de Capelse gemeenschap, als blijk van
waardering en erkentelijkheid, het ereburgerschap van Capelle aan den IJssel te
verlenen.

Burgemeester, Joke, dit besluit spreekt voor zichzelf. Wij allen stellen het zeer op
prijs als jij dit ereburgerschap aanvaardt. Ik vind het een groot genoegen om jou de
bijbehorende penning en oorkonde uit te reiken.

Download toespraak bij afscheid burgemeester Joke van Doorne